وبلاگ سرگروه  دین وزندگی هرمزگان

زیارت عاشورا ، حدیث قدسی

زیارت عاشورا از سنخ دیگر زیارت ها نیست که از قلب و زبان مبارک امامان سرچشمه گرفته باشد ، بلکه از جمله احادیث قدسی است که خدای متعال خود آن را بیان فرموده است . چنانچه در سند آن به این حقیقت تصریح شده است که امام صادق (ع) از پدرانش و آنان از پیامبر خدا و آن حضرت از جبرئیل و او از خداوند نقل نمود که فرمود :

به ذاتم قسم !هر کس حسین (ع) را به طریق (زیارت عاشورا ) زیارت کند ، چه از دور و یا نزدیک ، زیارت او را می پذیرم ...

با حدیث قدسی آشنا شویم

کلام خداوند از دو طریق به دست ما رسیده است : یکی آیات کریمه قرآن و دیگری مطالبی که در قالب احادیث قدسی بر پیامبر اکرم (ع)نازل گردیده است . دانشمندان علم درایه در تبیین حدیث قدسی چنین نگاشته اند :

حدیث قدسی عبارت است از حدیثی که پیامبر از خداوند نقل کند . بدین گونه که معنا و مضمون آن بر قلب مبارک آن حضرت القا می شود و پیامبر با الفاظ خود آن را بیان می فرماید . بنابراین در واژه های حدیث قدسی تحدّی و اعجاز وجود ندارد ،به خلاف قرآن که با الفاظ مخصوص وحی شده است و تغییر آن به لفظ دیگری جایز نیست و دیگران در آوردن مثل و مانند آن ناتوانند . [1]

در تفاوت احادیث قدسی با آیات قرآن مطالب متنوعی بیان شده است که پرداختن به آن در وظیفه این مجموعه نیست . مشتاقان می توانند به کتاب هایی که در موضوع علم درایه نگاشته شده مراجعه کنند .

فضیلت های فراوان

در دو سندی که برای زیارت عاشورا آمده ،فضیلت های فراوانی برای آن ذکر شده است که برخی از آنان چنین اند :

1-زیارت عاشوراهمنوایی با فرشتگان الهی است.

2-خداوند به کسی که زیارت عاشورا را بخواند یک میلیون درجه اعطا می نماید

3-زائر در زمره مردان شیدایی کربلا می شود : آنان که در رکاب امام جام شهادت سر کشیدند ،و نیز با آنان هم درجه خواهد بود .

4-پاداش زیارت تمام پیامبران ورسولان الهی و نیز همه کسانی که از زمان شهادت اباعبدالله به بعد آن حضرت را زیارت کرده اند به او عطا خواهد شد .

5-زیارت او پذیرفته می شود و از سعی و تلاشش تقدیر خواهد شد .

6-سلام او بدون هیچ حجابی به امام می رسد .

7-پروردگار عالم با قسم یاد نمودن به ذات خود ،اموری را برای خواننده زیارت عاشورا ضمانت کرده است :

-هر گونه حاجت او را بر می آورم .

-شفاعتش را می پذیرم و با چشمی روشن و شادمان به خاطر آزادی از آتش و رستگاریش به بهشت او را باز می گردانم .

زیارت عاشورا در منابع شیعه

زیارت شریف عاشورا در زمره زیارت های معتبری است که در کتاب های ارزشمند روایی ما از آن یاد شده است ؛کتاب هایی چون:

1-کامل الزیارت،نوشته ابن قولویه  قمی ،متوفای سال 367 ه.ق.

2-مصباح المتهجد، نوشته حضرت علامه شیخ طوسی ،متوفای سال 460 ه.ق.

3-المزارالکبیر،نوشته عالم گران مایه ،محمد بن المشهدی ،متوفای سال 610 ه.ق.

4-المزار فی کیفیّه زیارت النبی و الائمه الاطهار ، اثر شهید بزرگوار شیعه ، محمد بن مکی العاملی ،شهید اول که در سال 786 ه. ق. به شهادت رسید .

5-1-البلدالامین و الدرع الحصین،نوشته شیخ ابراهیم بن علی العاملی الکفعمی متوفای سال 905 ه. ق.

این منابع در شمار پر اعتبارترین و ارزشمندترین کتاب های شیعه در نوع خود هستند و هر محقق ژرف اندیش و نکته سنجی را در اعتماد و وثوق به محتوای آنها به فسخ می رساند . افزودن بر آن تحقیق و دقت وافر علمای بزرگ ما در عرصه فقه و حجت و تلاش گسترده آنان در تبیین وتوضیح اعتبار و ارزش زیارت عاشورا بر وثاقت و تکیه بر متن آن می افزاید .

در این میدان دو میراث نفیس شیعه ،یعنی «کامل الزیارات »و «مصباح المتهجّد»به شرح و تفصیل سند زیارت عاشورا مبادرت ورزیده اند . اما می سزد تا قبل از ورود به بحث سند ومتن این زیارت عالی مقدار ، شرحه ای پیرامون نسخه های موجود زیارت عاشورا تقدیم شود . آشنایی با این دو اثر گران سنگ در این حوزه برای ما کافی است .

آشنایی با کامل الزیارت

کتاب «کامل الزیارت » نوشته عالم جلیل ، ابوالقاسم ،جعفر بن محمد بن جعفر بن موسی بن مسرور بن قولویه قمی ،معروف به ابن قولویه است . این کتاب که حاوی موضوعاتی پیرامون زیارت اهل بیت (ع) است و به نام های « کامل الزیاره» و «کتاب المزار» نیز آمده است. نویسنده نامی و سترگ این اثر نفیس انگیزه خود را در تدوین و نگارش این کتاب چنین مسطور می دارد :

من این کتاب را برای تقرب به درگاه الهی وپیامبر و علی و فاطمه وائمه – صلوات الله علیهم اجمعین – و نشر زیارت آن بزرگواران در میان برادران مومنم نگاشتم .

«کمال الزیارات » از مهم ترین ومعتبر ترین منابع روایی شیعه در زمینه زیارت است . به طوری که طی بیش از هزار سال که از نگارش آن می گذرد . همواره مورد توجه وعنایت علما و فقهای شیعه قرار گرفته است . علامه مجلسی (ع) در وصف این کتاب می فرماید :

کتاب « کامل الزیارات » از اصول معروف ومشهور میان فقهای شیعه است .

ابن قولویه قمی را بیشتر بشناسیم

مرحوم ابن قولویه، راوی جاوید شیعه ، در قرن چهارم هجری می زیسته است . وی در شهر قم متولد شده و از روایان برجسته عصر خود به شمار می رود . از جمله افتخارات این بزرگ مرد ، کسب بهترین امتیاز در شاگردی شیخ محمد بن یعقوب کلینی(ع) صاحب کتاب شریف «کافی» است . نیز در شمار برجسته ترین مشایخ و اساتید شیخ مفید (ع) است .

ابن قولویه قمی مورد احترام و تکریم خاص عالمان و اندیشمندان شیعی طی قرون متمادی بوده است . از این رو راویانی که توسط او از آنان روایت شده ، مورد وثوق و اطمینان بزرگان مکتب قرار گرفته اند .

آشنایی با « مصباح المتهجد »

کتاب « مصباح المتهجد » اثر اندیشمند نامور شیعی ،ابو جعفر محمد بن حسن بن غلی بن حسن طوسی ،معروف به شیخ الطائفه و یا شیخ طوسی است . موضوع این کتاب نیز در باب ادعیه و زیارت است .

« مصباح المتهجد » از کتاب های معتبر روایی شیعه به شمار می رود که تا به امروز پیوسته مورد مراجعه عالمان و مومنان  بوده است . بزرگانی چون کفعمی ،سید بن طاووس ،علامه حلی و شیخ عباس قمی – رحمت خدا بر آنان – در آثار خود از این میراث به وفور بهره برده اند.

شیخ طوسی (ع) در بدو ورود خود به بغداد در سال 408 ه.ق. با استفاده از کتابخانه شاپور که بعد ها در آتش کینه جانیان سوخت ،و نیز بابهره جستن از کتابخانه استادش سید مرتضی (ع) روایات اصول معتبر شیعه را جمع آوری نمود . وی در این تلاش ارزشمند از کتابهایی که به دست یاران امامان (ع) مسطور شده بود و تا آن زمان باقی مانده بود بهره برد و در کتاب های خود به نام آنها اشارت نمود . استقبال از کتاب «مصباح المتهجّد» به قدری شایان توجه بود که شیخ را بر آن داشت تا این اثر نفیس خود را خلاصه کند تا در بهره بردن عموم مردم بیشتر مفید باشد .

اثر جدید شیخ طوسی «مصباح المتهجّد صغیر» نام گذاری شد ،ولی این تلاش نهایت کار نبود ،چرا که عالمان دیگر نیز در سال های بعد اقدام به خلاصه ،ترجمه و شرح این اثر ارزشمند کردند .

منبع : زمزمه قدسیان (سید حسن منتظرین)